Feminisme
De strijd voor gelijke rechten van vrouwen
Feminisme is de strijd voor gelijke rechten van vrouwen. Feministen zijn mensen die zich hiervoor inzetten. In de geschiedenis hebben vrouwen zelden dezelfde rechten als mannen gehad.
Bij de Oude Grieken mochten vrouwen niet stemmen, in de tijd van de Romeinen hadden vrouwen soms wel recht op eigendom, maar verder niet. In de Middeleeuwen, na het invoeren van feodalisme door Karel de Grote, waren vrouwen soms zelfs het eigendom van hun man. Later in de Middeleeuwen was er zelfs de heksenvervolging. Tussen 1400 en 1700 werden er duizenden vrouwen beschuldigd van hekserij en daarna vermoord. Dit werd onder andere gedaan als vrouwen veel invloed of macht kregen en zo werden vrouwen onderdrukt. Een goed voorbeeld daarvan is Jeanne d’Arc, die vocht tegen de Engelsen en daarna werd beschuldigd van hekserij. Als zij zou beloven zich weer als vrouw te gedragen en te kleden, zou ze gespaard worden. Dat deed ze niet en werd verbrand op de brandstapel.
Jeanne d'Arc werd vervolgd voor hekserij.
Toch zijn er vrouwen geweest die door de eeuwen heen die veel macht hadden. De Egyptische farao’s Hatsjepsoet en Cleopatra, de Romeinse Julia Agrippina, en de Britse koninginnen Æthelflæd en Mary.
Machtige vrouwen op de site:
Toch zijn dat uitzonderingen in de geschiedenis, bovendien gaat feminisme om de strijd voor gelijke rechten voor alle vrouwen.
Dit begon pas halverwege de 19e eeuw. In de Verenigde Staten, Groot Britannië, Nederland en andere Europese landen begonnen vrouwen zich ze te verzamelen en streden ze voor het recht om naar school te gaan en het recht om te werken. Later kwam daar het recht om te kiezen bij verkiezingen bij, het kiesrecht.
Elizabeth Cady Stanton (onbekend, 1880)
Lucretia Mott (Joseph Kyle, 1842)
In 1848 was er een belangrijke bijeenkomst in Seneca Falls, New York, waar mensen praatten over de rechten van vrouwen. Het was de eerste keer dat zoiets in Amerika gebeurde. Elizabeth Cady Stanton en Lucretia Mott, twee vrouwen die opkwamen voor vrouwenrechten, organiseerden het. Tijdens de bijeenkomst schreef Stanton de 'Verklaring van Sentimenten', waarin ze vroeg om gelijke rechten voor vrouwen, inclusief stemrecht. De verklaring leek erg op de Onafhankelijkheidsverklaring uit de begindagen van de Verenigde staten. Deze bijeenkomst in Seneca Falls wordt gezien als het begin van de strijd voor vrouwenrechten in de Verenigde Staten, maar voor de rest van de wereld.
Deze periode, waar door de hele wereld werd gestreden voor gelijke rechten voor vrouwen, heet de “Eerste feministische golf”. Zo ook in Nederland.
In Nederland was er namelijk een vrouw genaamd Aletta Jacobs. Zij was vast besloten om arts te worden. Ze lukte haar al om als eerste Nederlandse vrouw naar de HBS te gaan, een soort HAVO/VWO, maar studeren mocht niet en ze vond het niet eerlijk dat vrouwen geen arts mochten worden. Daarom schreef in 1871, ze was toen 17, zelf een brief naar minister Thorbecke met het verzoek om medicijnen te gaan studeren in Groningen. Thorbecke stuurde een brief terug naar haar vader dat ze was toegelaten tot de universiteit voor een proef van één jaar. Vijf dagen voor zijn dood, gaf Thorbecke in 1872 ook toestemming aan Aletta om af te studeren. Aletta Jacobs studeerde in 1878 af en werd zo de eerste vrouwelijke Nederlandse arts.
Doordat ze als arts goed verdiende, verdiende ze ook genoeg geld om te mogen stemmen. Dat was toen de wet in Nederland, deze wet had alleen geen rekening gehouden met vrouwen die veel verdienden. Toen Aletta in 1883 wilde gaan stemmen, werd ze geweigerd en werd meteen de Grondwet aangepast. Vrouwen werden nu officieel verboden om te stemmen.
Aletta Jacobs (Max Büttinghausen, 1895-1905)
Wilhelmina Drucker (onbekend, 05-12-1925)
Suze Groeneweg (fotograaf en datum onbekend)
Dit was een van de redenen waardoor de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht werd opgericht in 1894. Samen met bekende feminist en politicus Wilhemina Drucker streden ze jarenlang voor vrouwenkiesrecht in Nederland. Pas in 1918 kregen vrouwen kregen vrouwen in Nederland passief en actief kiesrecht. Dat betekende dat vrouwen zowel mochten stemmen als gekozen mochten worden. In 1918 werd Suze Groeneweg als eerste vrouw in de Tweede Kamer gekozen.
In de rest van de wereld kregen vrouwen ook steeds vaker kiesrecht:
- In 1920 krijgen vrouwen in Amerika het recht om te stemmen.
- In 1928 krijgen vrouwen in Engeland hetzelfde kiesrecht als mannen
- In 1944 gebeurde dat pas voor vrouwen in Frankrijk.
- Zwitserland was een van de laatste landen waar vrouwen volledig kiesrecht kregen, namelijk in 1971.
Na de eerste feministische golf volgde vanaf 1960 de “Tweede feministische golf”. Vrouwen streden opnieuw voor gelijke rechten op veel verschillende punten. Veel hiervan hadden te maken met het recht om op eigen benen te kunnen staan en niet van mannen afhankelijk te zijn.
Het begon met de strijd om dezelfde kansen hebben op banen en daarvoor ook hetzelfde betaald te krijgen.
Ook streden vrouwen voor de rechten van hun eigen lichaam en seksualiteit. Ze wilde recht op het gebruik van condooms, de pil of zwangerschappen kunnen beëindigen als dat nodig was. Daarnaast wilden ze zelf kunnen bepalen met wie ze konden trouwen, of dat nu een man of vrouw was.
Verder wilden ze dat huiselijk geweld en mishandeling werd verboden en dat mensen hier straf voor kregen.
Het duurde ontzettend lang voordat er voor al deze punten wetten kwamen, maar die zijn er tegenwoordig wel in Nederland. Maar dat betekent niet dat de wetten ook werken. Nog steeds hebben vrouwen bijvoorbeeld moeite om voor hetzelfde werk, hetzelfde betaald te krijgen. Er is nog veel werk nodig om dat voor elkaar te krijgen.
Vrouwen demonstreren op het binnenhof voor meer rechten. (Hans Peters / Anefo. 30 oktober 1974)
Leer in deze video meer over de "Tweede feministische golf"
Verder strijden dagelijks nog miljoenen mensen, vrouwen én mannen, voor gelijke rechten van vrouwen over de hele wereld. Want in Nederland is het misschien best goed geregeld, in landen als Saudi-Arabië, Afghanistan of Iran hebben vrouwen nog nauwelijks rechten, ze mogen bijvoorbeeld niet naar school, moeten verplicht bepaalde kleding dragen of mogen niet werken.
Om dit verhaal af te sluiten:
Wist je dat vrouwen in de jaren 70, tijdens de “Tweede feministische golf”, moppen vertelden om hun boodschap over te brengen? Een voorbeeld is: "Hoeveel mannen zijn er nodig om de afwas te doen? Niemand weet het, het is nog nooit gebeurd."
Waar?
Stanton en Mott ontmoetten elkaar in de staat New York.
Meer weten?
Bekijk dit filmpje over Aletta Jacobs