D-Day
Het begin van de bevrijding van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog
Sinds begin 1940 was bijna heel Europa bezet door Nazi-Duitsland onder leiding van Adolf Hitler. De geallieerden, waren landen die tegenstanders waren van Nazi-Duitsland en Europa wilden bevrijden. Dit waren bijvoorbeeld de Verenigde Staten, Canada en het Verenigd Koninkrijk, maar ook verzetsstrijders van bezette landen als Frankrijk, België en Nederland behoorden tot deze groep.
De geallieerden, onder leiding van de Amerikaanse generaal Dwight Eisenhower, bedachten het plan “Operatie Overlord”. Een gigantisch leger van geallieerde troepen moest de Noordzee oversteken, in Normandië landen en vervolgens Europa bevrijden. De geallieerden, onder leiding van de Amerikaanse generaal Dwight Eisenhower, bedachten het plan “Operatie Overlord”. Een gigantisch leger van geallieerde troepen moest de Noordzee oversteken, in Normandië landen en vervolgens Europa bevrijden.
Al in 1942 werd er begonnen met het plannen van deze grote en ingewikkelde operatie. Er werden soldaten opgeroepen en getraind, schepen gebouwd, speciale tanks ontwikkeld en er kwam zelfs een pijpleiding die brandstof naar Frankrijk kon brengen. Vliegtuigen maakten gedetailleerde foto’s van de Franse stranden in Normandië zodat de geallieerden precies wisten waar ze moesten landen. Het Franse verzet, de Maquis, verzamelde veel informatie en voerde sabotageacties uit, wat voor onrust bij de Duitsers zorgde.
Generaal Dwight Eisenhower (Official photographer U.S. Army, 1942)
De geallieerden probeerden ondertussen de Duitse troepen te misleiden en in de war te brengen. Dat deden ze door valse berichten te sturen en door neplegers op totaal andere plekken te plaatsen.
Hitler raakte hierdoor eerst overtuigd dat de geallieerden zouden landen in Noorwegen. Hitler bracht daarom veel van zijn troepen naar die plekken, en zo werd Normandië minder goed verdedigd. Een van de beste generaals van Hitler, Erwin Rommel, was minder overtuigd van een invasie in Noorwegen. Hij was al eerder verantwoordelijk voor het bouwen van de Atlantikwall, een verdedigingswerk met bunkers, kanonnen en mijnenvelden, dat liep langs de kusten van Frankrijk, België, Denemarken en Noorwegen en waarschuwde Hitler voor een invasie in Calais of Normandië. Door een nepleger van opblaasbare tanks, vrachtwagens en jeeps in Kent, aan de overkant van Calais geloofde Hitler ook in een aanval op Calais, en liet daar ook veel troepen plaatsen. Rommel was er namelijk van overtuigd, dat als de geallieerden in Frankrijk zouden landen en daar de Atlantikwall zou doorbreken, dat de oorlog verloren zou worden door Duitsland. Rommel kreeg gelijk.
Duitse Generaal Erwin Rommel (onbekend 1942/43)
Atlantikwall (Uberstroker, 12 december 2006)
Een opblaasbare tank (United States Army, 1944)
Normandië werd door de geallieerden verdeeld in vijf landingsgebieden met codenamen. Utah- en Omaha Beach zouden onder leiding komen van de Amerikanen en Sword-, Gold- en Juno Beach onder leiding van de Britten. Na jaren van planning was het zuiden van Engeland omgebouwd tot één groot legerkamp met bijna twee miljoen soldaten. Daar werd maandenlang getraind.
De vijf landingsgebieden in Normandië (Hogweard, 6 juni 2018)
Britse parachutisten krijgen een laatste instructie voor de invasie (Malindine, E G (Capt), War Office official photographer, 5 juni 1944)
Er werd gewacht op een nacht met weinig maanlicht, genoeg om te kunnen zien wat de soldaten deden, maar donker genoeg om de aanval te kunnen verbergen in de duisternis. Het moest ook eb zijn, zodat de schepen konden aankomen, zonder alle mijnen te raken die waren verstopt op de stranden van Normandië. De datum van de invasie werd 5 juni 1944 maar door slecht weer, werd dit een dag uitgesteld en de invasie begon op 6 juni 1944. Deze dag gaat de geschiedenis in als D-Day. Generaal Eisenhower stuurde een bericht naar alle soldaten: ‘Soldaten, zeelieden en troepen van de luchtmacht! U staat aan de vooravond van de grote kruistocht waar we maandenlang naartoe gewerkt hebben. De ogen van de wereld zijn op u gericht.’
Door op 6 juni de oversteek te maken, slaagden de geallieerden erin de Duitsers compleet te verrassen. Zelfs de Duitse generaal Erwin Rommel verwachtte het niet. Hij was al eerder naar Duitsland vertrokken om thuis de 50e verjaardag van zijn vrouw te vieren.
Eisenhower spreekt vlak voor de invasie zijn manschappen toe (U.S. Army photographer, 5 juni 1944)
In het holst van de nacht vertrokken meer dan 5.000 schepen met daarop 150.000 soldaten en 1.500 tanks naar de kust van Normandië. Ondertussen vliegen er 13.000 vliegtuigen naar Frankrijk. De meesten zijn bommenwerpers gevolgd door bijna 1500 vliegtuigen met parachutisten waaronder de, latere held, Richard Winters. Richard Winters en zijn Easy Company van de 101st Airborne Division sprongen midden in de nacht bij Normandië uit een vliegtuig om achter de linies te gaan vechten. De meeste parachutisten landden op een compleet verkeerde plek en raakten hun wapens kwijt. Ondanks dat lukte het Winters om een aantal soldaten te verzamelen. Bij het stadje Brécourt kreeg hij, tegen alle verwachtingen in, het voor elkaar om een groot aantal Duitse kanonnen en soldaten uit te schakelen.
De schepen kwamen tussen 06:30 en 07:30 uur aan op de stranden van Normandië en duizenden soldaten sprongen uit de landingsvaartuigen en bestormden de Duitse verdedigers.
Parachutisten tijdens D-day (Department of Defense, 6 juni 1944)
Infanterie komt met landingsvoertuigen op Omaha Beach aan (Robert F. Sargent. 6 juni 1944)
De invasie van Omaha Beach (U.S. Army, 6 juni 1944)
Op Juno Beach werden de Canadese en Britse strijdkrachten bestookt met grote en kleine kanonnen maar ook met zware machinegeweren. De helft van de soldaten die landden kwam om maar toch konden de geallieerden binnen een paar uur het strand veroveren.
Op Omaha Beach hadden de Duitsers hun verdediging het best voorbereid en de Amerikanen stuitten op hevig verzet. Binnen 10 minuten waren bijna 2000 van de eerste soldaten die probeerden te landden op het strand omgekomen door Duitse bombardementen en kogels. Van 29 drijvende tanken die mee waren gestuurd, gingen er 27 verloren. Pas na uren vechten trokken de Duitsers zich terug, maar hadden wel groot leed veroorzaakt. Uiteindelijk raakten bijna 5000 Amerikaanse soldaten gewond of kwamen om het leven.
Op Utah Beach, ging het een stuk eenvoudiger. Van de 23.000 soldaten die aan land gingen, kwamen er “slechts” 197 om.
Tegen het einde van de dag waren alle stranden min of meer veroverd en waren de geallieerden in staat om een “bruggenhoofd” te slaan. Dit terrein zorgde ervoor dat de andere honderdduizenden soldaten aan land konden komen. Een drijvende haven die mee was genomen uit Engeland zorgde ervoor dat op Omaha Beach bijna 1440 voertuigen als tanks en jeeps per dag aan land konden komen.
Na D-Day kon in een hoog tempo Frankrijk bevrijd worden en eind augustus 1944 gaven de Duitsers zich in Parijs over.
Amerikaanse soldaten bekijken de Eiffeltoren (National Archives and Records Administration, 25 augustus 1944)
Franse soldaten rijden, een inmiddels bevrijd, Parijs binnen (Jack Downey, 26 augustus 1944)
De Britse generaal Bernard Montgomery
Parachutisten tijdens Market Garden (U.S. Army, september 1944)
Daarna, onder leiding van de Britse generaal Bernard Montgomery, werd Operatie Market Garden gepland. De geallieerden wilde de Nederlandse rivieren Maas, Waal en de Rijn oversteken en zo Duitsland binnenvallen, in de hoop dat Hitler zich voor de kerst zou overgeven. Het Zuiden van Nederland werd bevrijd maar het oversteken van de rivieren lukte niet en Operatie Market Garden mislukte compleet. Hierdoor zou de oorlog met Nazi-Duitsland nog 7 maanden duren en het stortte Nederland in de hongerwinter. Adolf Hitler pleegde zelfmoord op 30 april 1945 nadat zowel de Amerikanen als de Russen Duitsland waren binnengevallen. Zo kwam de Tweede Wereldoorlog in Europa tot zijn einde.
Om dit verhaal af te sluiten:
Wist je dat de Amerikaanse parachutist John Steele, in de nacht voor D-Day met zijn parachute bleef hangen aan de kerktoren van Sainte-Mère-Église. Hij deed alsof hij dood was, maar werd toch gevangengenomen door de Duitsers. Hij ontsnapte later en tegenwoordig hangt er een monument van John Steele aan zijn parachute aan de kerk in Sainte-Mère-Église.
Het monument aan de Sainte-Mère-Église (Jebulon, 1 mei 2015)
Waar?
D-Day vond plaats in Normandië, Frankrijk
Meer weten?
Bekijk deze special over het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog van het Jeugdjournaal