Marie Curie
Enige wetenschapper die twee Nobelprijzen won op twee verschillende vakgebieden.
Marie Curie is de enige wetenschapper die ooit twee Nobelprijzen won voor twee verschillende wetenschappelijke vakgebieden, namelijk scheikunde en natuurkunde.
Marie Curie werd in 1867 geboren als Maria Skłodowska in Polen, het land was toen nog bezet door Rusland. Al snel werd duidelijk dat Maria een ontzettend slimme vrouw was. Ze haalde haar eindexamen op de middelbare school op 15-jarige leeftijd en wilde niets liever dan naar de universiteit gaan. Alleen was dit in haar geboorteland niet mogelijk. Polen liet namelijk nog geen vrouwen toe tot de universiteit.
Jarenlang heeft ze moeten sparen om in Parijs te gaan studeren. Pas op haar 24e had ze genoeg geld en vertrok ze naar Frankrijk. Daar komt ze op de universiteit van Sorbonne terecht en gaat natuurkunde, scheikunde én wiskunde studeren. Binnen drie jaar haalt ze haar diploma’s en gaat aan het werk als onderzoeker. Marie had geen betere periode kunnen kiezen, want de moderne wetenschap belandde in een enorme stroomversnelling.
Maria (links) in 1886.
Pierre en Marie Curie in hun laboratorium (1904)
In 1895 trouwt ze met de wetenschapper Pierre Curie en Marie kreeg de achternaam van haar man. Pierre was zelf ook natuurkundige en samen deden ze veel onderzoek naar radioactiviteit. Tijdens deze onderzoeken ontdekken ze samen in 1898 twee nieuwe elementen: polonium en radium. In één klap waren de Pierre en Marie Curie wereldberoemd in de wetenschap.
Niet veel later wordt Curie de eerste vrouw met de titel “doctor in de natuurkunde”. In 1903 wint ze samen met haar man en een andere wetenschapper als eerste vrouw een Nobelprijs voor natuurkunde vanwege haar bijdrage aan het onderzoek naar radioactiviteit.
In 1911 ontving ze de Nobelprijs voor de scheikunde vanwege haar ontdekking van de elementen polonium en radium.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog ontdekte Curie dat er aan het front geen röntgenapparaten waren om gewonde soldaten te onderzoeken. Samen met haar dochter Irène, ook wetenschapper, ontwikkelde ze daarom kleine vrachtwagentjes waar een röntgenapparaat in zat. Met deze 18 ziekenwagens ging ze langs de frontlinie en probeerde ze zoveel mogelijk soldaten te helpen.
Marie Curie boekte het ene na het andere succes als wetenschapper en bijna elk jaar won ze wel een belangrijke prijs, maar in haar privéleven ging het lang niet zo goed. Ze werd als vrouwelijke wetenschapper vaak ontzettend tegengewerkt. Niet alleen door de wetenschap zelf, maar ook door de pers en het Franse publiek. Dit zorgde ervoor dat Marie Curie regelmatig depressief was. Gelukkig waren er ook collega’s die haar werk aanmoedigden. Albert Einstein schreef haar zelfs een brief om haar sterkte te wensen en dat hij verontwaardigd was over de wijze waarop Curie werd behandeld.
Marie Curie in een ziekenwagen met röntgenapparaat (1915)
Het beroemdste portret van Marie Curie (Henri Manuel, 1920)
Marie Curie en Albert Einstein (1929)
Verder ging het niet goed met haar gezondheid. Haar onderzoek naar radioactieve elementen was erg gevaarlijk. In eerste instantie was Marie Curie zich hier niet van bewust, maar toen bleek dat de radiumbuisjes haar jas hadden verschroeid en brandwonden hadden veroorzaakt, werd ze wel gealarmeerd. Ze durfde het niet altijd toe te geven, maar Curie vermoedde waarschijnlijk wel waarom zij en veel van haar collega's aan kanker leden.
Toch besloot ze niet om haar onderzoek op te geven. In plaats daarvan bracht het vernietigende effect van radium haar op het idee om het in te zetten als kankertherapie.
Ondanks de gevaren was ze vastbesloten om met haar onderzoek de maatschappij te helpen, wat tot op de dag van vandaag voordelen oplevert. Kankertherapie met radioactieve materialen wordt nog steeds gebruikt en ook röntgenfoto’s zijn niet meer weg te denken.
Haar onderzoek kon Marie Curie zelf niet redden. Ze stierf in 1934 aan de gevolgen van leukemie door het jarenlange contact met radioactief materiaal.
Marie Curie is van onschatbare waarde geweest voor de moderne wereld. Haar onderzoeken spelen nog steeds een ontzettend belangrijke rol en ze is een groot voorbeeld voor andere wetenschappers. Ook is ze een enorme inspiratiebron voor talloze vrouwen over de hele wereld die ook wetenschapper willen worden.
Om dit verhaal af te sluiten:
Wist je dat dochter Irène het onderzoek van haar moeder heeft voortgezet? In 1935 kreeg zij ook een Nobelprijs voor haar onderzoek naar kunstmatige radioactiviteit. Mede door haar onderzoek is kernenergie nu mogelijk. Haar lot was helaas hetzelfde als dat van haar moeder; zij stierf namelijk ook aan leukemie.
Marie Curie en haar dochter Irène. (1925)
Waar?
Marie Curie studeerde aan de Universiteit van Sorbonne in Parijs.
Meer weten?
Marie Curie won maar liefst twee Nobelprijzen. Maar wat is dat eigenlijk?
Arjan van der Meij is trotse ambassadeur van Marie Curie.
Ook ambassadeur worden? Klik hier!