Carolus Clusius
Eerste directeur van de beroemde Hortus Botanicus
Carolus Clusius is onderdeel van de special "Leiden in Minifiguren"
Lees en luister mee!
Carolus Clusius werd geboren in 1526 en was een Franstalige geleerde, arts en botanicus. Een botanicus wordt ook wel een plantkundige genoemd, iemand die veel onderzoek naar planten en hier ook veel over weet.
Carolus Clusius (onbekend, 1601)
Tijdens een van zijn eerste expedities in 1564, reisde hij twee jaar door Spanje en Portugal waar hij meer dan 200 nieuwe plantensoorten ontdekte en verzamelde. Daarna was hij wel vier jaar lang hofbotancius van Maximilaan II, de keizer van het Heilige Roomse Rijk. Daar legde hij een kruidentuin aan met veel planten die een geneeskrachtige werking hadden. In het Latijn heette dat een “hortus medicus”.
In 1575 had de pas opgerichte Universiteit van Leiden ook behoefte aan een hortus medicus, zodat studenten geneeskunde deze planten konden bestuderen. Het plan ontstond om dit op de grond achter het Academiegebouw aan het Rapenburg in Leiden te maken. Dit proces duurde bijna 15 jaar, maar in 1590 kreeg de Universiteit het stuk grond. Dit wordt gezien als de stichtingsdatum van de “Hortus Botanicus”, een plek waar een enorme hoeveelheid planten te vinden was. In 1593 werd Carolus Clusius hoogleraar op de Universiteit van Leiden én de eerste directeur van de botanische tuin. Hij leverde geen half werk. In het eerste jaar liet Clusius zaad van meer dan 250 plantensoorten naar Leiden sturen. Zijn doel was om in de tuin alle bekende planten te planten. Hij liet bijvoorbeeld ook, de tot dan toe, onbekende soorten als tomaten, maïs en de tabaksplant naar Leiden komen. Verder kwamen er planten die met de Verenigde Oost Indische Compagnie mee naar Nederland werden genomen.
Hortus Botanicus in 1610 (Willem Isaacsz Swanenburg, 1610)
Hortus Botanicus nu (Tubantia, 2008)
Maar het bekendste werd hij wel door de introductie van tulpen in Nederland. Via een bevriende Vlaamse diplomaat liet hij tulpenbollen overkomen vanuit Turkije. Hij plantte de tulpenbollen en deed uitgebreid onderzoek naar de bloemen. Hij deed dit ook met irissen en narcissen. Dit legde uiteindelijk de basis voor bollenteelt, wat tot de dag van vandaag niet meer weg te denken is in Nederland en waar Nederland wereldwijd bekend om staat.
Carolus Clusius overleed in 1609 en werd begraven in Leiden. De Hortus Botanicus is nog steeds de botanische tuin van de Leidse Universiteit en open voor publiek. Elk jaar trekt het vele bezoekers.
De vroege Brabantsson (Judith Leyster, 1643)
Om dit verhaal af te sluiten:
Wist je dat er bijna 30 jaar na de dood van Clusius een ware tulpengekte ontstond in Holland en Utrecht? In 1636 ontstond er opeens een enorme tulpenrage. De tulp werd mateloos populair en de handel in tulpenbollen ontplofte. Er werden duizenden guldens betaald voor tulpenbollen. Het recordbedrag wat is beschreven was 6000 gulden voor 1 tulpenbol. Dat is vergelijkbaar met wat nu ongeveer 120.000 euro zou zijn.
Waar?
Carolus Clusius was de eerste directeur van de Hortus Botanicus aan het Rapenburg in Leiden
Meer weten ?
Kijk deze video over de tulpengekte!